In de opleiding Diergeneeskunde aan de Universiteit Gent (UGent) worden verschillende klinische vaardigheden aangeleerd, gaande van het plaatsen van verbanden tot hechtingen of inspuitingen. Het uitvoeren van deze vaardigheden voor de eerste keer op een levend dier veroorzaakt niet alleen stress en mogelijk pijn voor de patiënt, maar ook stress bij de student. Daarom werd in 2016 het Skillslab Diergeneeskunde opgericht, waar gebruik wordt gemaakt van proefdiervrije modellen en simulatoren om diergeneeskundige klinische vaardigheden te onderwijzen. Zo kunnen studenten oefenen in een rustige en veilige omgeving.
Professor Annelies Decloedt is hoofddocent aan de faculteit Diergeneeskunde van UGent. Ze is verantwoordelijk lesgever voor de vakken "Klinische en communicatieve vaardigheden". In een recent interview door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWP) gaf Annelies verdere uitleg over de proefdiervrije modellen die worden gebruikt in het Skillslab Diergeneeskunde.
In het Skillslab worden niet alleen dummy-modellen maar ook simulatoren gebruikt om de studenten diverse vaardigheden aan te leren. Ten eerste zijn er de “low-fidelity” modellen, die visueel niet op echte dieren lijken, maar waarbij studenten wel de echte handeling kunnen uitvoeren. Daarnaast zijn er de “high-fidelity” modellen, die sterk lijken op de realiteit. Zo bestaat er bijvoorbeeld een model van de huid dat begint te bloeden als studenten verkeerd steken bij het hechten van een wond.
Natuurlijk zijn er commerciële modellen beschikbaar, maar deze zijn niet altijd geschikt voor grote groepen studenten. Daarom worden er ook proefdiervrije modellen specifiek ontwikkeld door het Skillslab. Een voorbeeld hiervan is de 'kunsthond' die het team van Annelies heeft gemaakt om studenten te leren hoe ze een hond moeten positioneren voor een goede röntgenfoto. Met de toenemende wereldwijde trend naar competentiegericht onderwijs, wordt van iedereen verwacht om meer creativiteit te tonen. Daarom maakt het Skillslab bijvoorbeeld ook gebruik van opgewaardeerde IKEA-knuffels, waarmee studenten onder andere leren hoe ze inspuitingen moeten geven.
Naast proefdiervrije modellen is het gebruik van simulaties ook een belangrijk deel van het leerproces. Momenteel wordt de mogelijkheid verkend om bepaalde handelingen uit te voeren in een virtuele omgeving. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van een tool voor hartechografie waarmee studenten hun smartphone als een echografie-probe bewegen om op een computerscherm te zien welke coupes ze in het hart maken. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan het ontwikkelen van een 3D-model van een paardenhart. Dit model geeft studenten meer inzicht in de werkelijke anatomie en stelt ze in staat om te oefenen met het uitvoeren van echografieën en het gebruik van katheters om cardiovasculaire problemen op te sporen of te behandelen, zonder dat er echte paarden bij betrokken zijn.
Het Skillslab wordt jaarlijks door ongeveer 1.000 studenten gebruikt. In het tweede jaar leren de studenten hoe ze met dieren moeten omgaan, en werken ze met nepbloed en nepurine. In het derde en vierde jaar leren ze chirurgische vaardigheden en klinisch onderzoek. Met behulp van dummy's leren studenten bijvoorbeeld hoe ze een urineblaas kunnen aanprikken of met een katheter een staal kunnen nemen.
De training omvat echter niet alleen technische handelingen, maar ook op communicatieve vaardigheden. Door middel van rollenspellen, videoanalyse en zelfs trainingen waarbij vrijwilligers als 'klant' optreden, kunnen studenten hun soft skills verbeteren. Ook wordt onderzoek gedaan naar uitdagingen binnen de communicatie tussen dierenartsen en klanten, zoals het bespreken van alternatieve geneeswijzen.
Veel van de proefdiervrije modellen en technieken die gebruikt worden aan de faculteit Diergeneeskunde van UGent zijn al opgenomen in de databank van RE-Place om zo het gebruik ervan in andere instellingen te bevorderen. We nodigen dan ook alle faculteiten Diergeneeskunde uit om het gebruik van dieren zo snel mogelijk te vervangen door bestaande alternatieve methoden en zich te blijven inspannen om nieuwe en innovatieve methoden te ontwikkelen om een einde te maken aan het gebruik van dieren voor educatieve doeleinden.