04.12.24
muisjes

Leefmilieu Brussel heeft de statistieken voor 2023 gepubliceerd over het gebruik van dieren in experimentele procedures in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het rapport toont een lichte daling in zowel het aantal gebruikte proefdieren als het aantal dieren dat aan ernstige procedures werd onderworpen. Opvallend is echter dat bijna twee keer zoveel dieren werden gefokt en gedood zonder ooit in experimenten te worden gebruikt, vergeleken met het aantal dieren dat daadwerkelijk in procedures werd ingezet. Bovendien brachten inspecties meer dan 100 overtredingen aan het licht die het dierenwelzijn ernstig in gevaar kunnen brengen.

In 2023 werden 50.922 dieren gebruikt in experimentele procedures in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, een zeer lichte daling van 1,2% ten opzichte van 2022. Geen enkel dier werd hergebruikt in andere procedures. Daarnaast werden 6.493 dieren ingezet voor het ontwikkelen of behouden van genetisch gemodificeerde lijnen, wat een aanzienlijke daling van 35% betekent ten opzichte van 2022.

Een schokkend cijfer uit het rapport is het aantal van 94.394 dieren dat werd gefokt en gedood zonder ooit te zijn gebruikt in experimentele procedures. Hoewel dit cijfer 30% lager ligt dan in 2022, benadrukt het de enorme "verspilling" van dieren. Veel dieren werden niet gebruikt vanwege genetische kenmerken of geslacht die niet voldeden aan de onderzoeksbehoeften, omdat ze alleen werden ingezet voor de levering van organen of weefsels, of omdat ze niet meer nuttig waren als fokdieren.

Muizen blijven de meest gebruikte diersoort, gevolgd door cavia’s, zebravissen en ratten. In 2023 werden geen niet-menselijke primaten, honden, katten, konijnen, reptielen of koppotigen gebruikt. Het merendeel van de experimenten werd uitgevoerd binnen fundamenteel onderzoek (70%), gevolgd door regelgeving en routineproductie (18%) en translationeel en toegepast onderzoek (16%). Slechts een klein percentage dieren werd ingezet voor onderwijsdoeleinden of training.

Ernst van procedures
In 2023 onderging 46% van de dieren lichte procedures, 27% matige procedures en 19% ernstige procedures, waarbij dieren langdurige of intense pijn, lijden of angst ervoeren. Vooral zorgwekkend is dat bijna de helft van de cavia’s betrokken was bij ernstige procedures. Daarnaast werd 12% van de dieren blootgesteld aan invasieve methoden voor identificatie of genetische karakterisering.

Genetische modificatie
Van de gebruikte dieren was 43% genetisch gemodificeerd, waarvan 9% een pathologisch fenotype vertoonde dat hun welzijn negatief beïnvloedde. Genetisch gewijzigde dieren omvatten voornamelijk muizen, maar ook zebravissen, ratten en varkens.

Inspecties en overtredingen
Het aantal erkende inrichtingen daalde licht tot 90, drie minder dan in 2022. In totaal werden 128 inspecties uitgevoerd, waarvan 23 onaangekondigd. Deze inspecties brachten 123 overtredingen aan het licht, voornamelijk op het gebied van projectvergunningen en naleving van huisvestings- en verzorgingsregels. Dit leidde tot 14 waarschuwingsbrieven en 9 ingebrekestellingen.

Daarnaast stonden de Ethische Commissies 77 afwijkingen op de wettelijke vereisten toe, zoals het gebruik van metabole kooien en het beperken van voedsel of water. Deze afwijkingen tastten het welzijn van de dieren verder aan.

GAIA reageert
GAIA betreurt dat het aantal gebruikte dieren nauwelijks is gedaald en wijst op de zorgwekkende verspilling van dieren die worden gedood zonder ooit te worden gebruikt. Het hoge aantal ernstige procedures, herhaalde overtredingen en toegestane afwijkingen toont aan hoe ernstig het dierenwelzijn wordt geschonden.

Tegenwoordig bestaan er talrijke proefdiervrije methoden die sneller, nauwkeuriger en effectiever zijn dan diermodellen. In lijn met het einddoel van Richtlijn 2010/63/EU, die streeft naar de volledige vervanging van dierproeven, roept GAIA op om de overgang naar proefdiervrije methoden te versnellen en de handhaving van wetgeving strenger te maken met harde sancties bij overtredingen.